Claire barst in lachen uit terwijl ze van haar beeldscherm naar de voorpagina van de Trouw kijkt en wijst: ‘ Deze studente mailt me net dat het een schande is om ongeschoolde postbezorgers medische apparatuur bij de mensen thuis te laten aansluiten en medicijnen te laten brengen! Maar er staat: om-geschoolde en niet on-geschoolde bezorgers. Ik probeer ze nog zo close reading bij te brengen.’
‘Wat is het verschil?’ vraagt Zohra droog, ‘omscholen van ongeschoolden, resulteert in ongeschoolden met een vals zelfbeeld. Dat laatste is misschien nog het gevaarlijkste. Deze PTT-snuiter, meneer Huub Zijlstra, heeft gewoon een idee voor een nieuw verdienmodel dat hij pusht, en daar hebben pr- en reclameconsultants van de Big Pharma een story bij bedacht. Dat narratief vent meneer Zijlstra hier uit. Meer moet je er niet achter zoeken. Ik lees trouwens een ijzersterk argument van meneer Zijlstra over de nieuwe PostNL-bezorger: “Er zit in ieder geval ‘zorg’ in.” In be-zorg-er dus. Die man heeft een apart gevoel voor humor. Humor, dat scheelt maar één letter met tumor.’
Claire zegt grinnikend: ‘Ik ben bang dat die Zijlstra bij deze oprisping niet eens zijn tong in de wang had.’
Zohra: ‘O ja: close reading is slecht voor de neoliberale verdienmodellen, want iemand die nauwkeurig en precies heeft leren lezen, ontdekt steeds nieuwe betekenissen in een verhaal, en dat betekent dat een (goed) boek vele malen wordt herlezen. Dat is slecht voor de boekenomzet. Kijk maar naar onze leeswerkgroepen: wij spenderen weekenden achter elkaar in de bossen aan het bediscussiëren van twee of hooguit drie klassiekers. Daar kan de schoorsteen van de boekenproducent echt niet van roken.’
‘ Nou, dat vind ik ietwat ongenuanceerd, maar er zit wat in,’ meent Claire, ‘ik denk dat het tegen ramsjprijzen wegdoen van goede boeken tegenwoordig de belangrijkste verliespost voor de uitgever is. Hoewel je bij boeken nooit goed van financieel verlies en geldelijke winst kunt spreken, vind ik. Hier heb ik twee boeken uit een vers pak van Sjaalman, dat Feisal en Willemijn vorige week scoorden: Anthony Trollope: The way we live now (1999 – isbn: 0-19-283561-0), een knoeperd van 495 bladzijden en Maurice Sachs: Heksensabbat (1980 – isbn: 90 295 3714 0) met de originele Franse uitgave er bij nota bene! Met nog een dozijn andere incunabelen, ongezien, voor drie euro de vijf kilo! Pfui! Hier kan geen boekwinkel tegenop.’
‘Weet je dat ik Trollope in één ruk heb uitgelezen. Ik kon het niet meer wegleggen. Genoten!’ zegt Zohra, ‘alleen die namen al: Lady Monogram, miss Triplex en meneer Melmotte. Wat ben ik mijn ouders dankbaar dat ze de talen er bij in hebben laten stampen, al dacht ik daar destijds anders over. Weet je dat ik nauwelijks wist dat er een Anthony Trollope heeft bestaan?’
‘ Je weet nu eenmaal niet wat je niet weet,’ zegt Claire, ‘ dat moet je verteld worden, je moet worden ingewijd. Daar is de school voor en daar zijn de docenten-leraren voor. De kinderen van nu komen er wellicht pas veel later achter wat ze hebben gemist, maar dan is het natuurlijk onherstelbaar te laat. Het is een heel cynisch gebeuren, waar alle politieke partijen schuld aan hebben. Ze hebben allemaal boter op hun hoofd. Ook degenen die niet actief meedoen, die staan erbij en kijken ernaar, en dat is net zo erg.’
Claire pakt Heksensabbat op: ‘Ik ben op bladzijde 47: “Als de katholieke kerk ooit een goede ingeving heeft gehad, dan was dat wel, toe ze het dogma van de Maagdelijkheid van de Moeder van Christus instelde, want iedere man wil wel in de leugen geloven, dat zijn moeder nog maagd is.” Dit is natuurlijk geschreven vóór de tijd van #MeToo en dat transgender normaal is en dat LHBTI’s gewoon vrij en onbeschermd rondlopen.’
Zohra: ‘ Een van mijn pupillen mailt net dat het echtpaar Femke Halsema en Robert Oey in de affaire met het neppistool van junior, hebben gekozen voor de strategie van “openheid van zaken” geven, waarbij vader Oey de schuld voor het pistool – het was een echt wapen – op zich neemt. Groot stuk in de Volkskrant en de prollenkrant, aangekondigd op de voorpagina. Mwah, kweenie, misschien past het in dit tijdsgewricht en wil ma Halsema ook nog een tweede termijn als burgemeester van Amsterdam. Dat zal best kunnen wezen. Vijftien jaar is weliswaar officieel nog minderjarig, maar toch. Er zijn diverse pipo’s en bimbo’s die zestienjarigen al willen laten stemmen, dus wat heet minderjarig. Mwah, het is de weekend krant en het einde van een nieuwsluwe periode, komaan. Deze aanpak van een bekennend verhaal (ik heb gefaald als ouder) rondom een event zal bijna ieder pr-bureau vandaag de dag aanbevelen. Dat is haast vaste prik, een routinerecept.’
Claire: ‘ Het was dus een echt pistool waar die jongen mee liep te zwaaien. Da’s bloedlink, want dan zou een eventuele agent die op hem zou kunnen hebben geschoten – en raak geschoten – een trauma kunnen hebben opgelopen. Je kunt immers niet weten dat zo’n echt pistool onklaar gemaakt is. Nou ja, laten we maar zeggen dat het allemaal niet kwaad was bedoeld. Tenslotte bestaat de huidige politiek bijna alleen máár uit het opboeren van goede bedoelingen.’
Zohra: ‘Wellicht is de jonge Oey aan een omscholing bezig. Hij was al van de zwarte school afgehaald, vertelde zijn moeder geruststellend.’
‘ Zou hij PostNL-bezorger gaan worden?’ vraagt Claire, terwijl ze haar tong ostentatief in de wang steekt.
