Thelma: ‘ Zeg, hoe ver zijn ze in Leiden met de verlelijking van onze dierbare Korte Vliet omgeving? Wij jogden vaak vanaf het Rapenburg over het Noordeinde, voorbij de molen van Noordman, langs de Haagweg over de Hoflandbrug naar het park Ter Wadding in Voorschoten en dan, na een circuitje-pikken op de trimbaan die toen in dat park was ingericht, terug langs Vliet aan de Voorschotense kant en dan over de Hooghkamerbrug naar huis.
Ze zijn sinds een paar maanden bij de Korte Vliet aan de gang toch? Ik hoorde van Dé dat het precies om dat stuk tussen de Hoflandbrug en de Hooghkamerbrug gaat? Projectontwikkelaars gaan het verlelijken en de gemeentepolitiek fungeert als dommig legitimerend uithangbord.’
Zohra: ‘ Volgens mij zit je heengaande een brug te vroeg, dus niet ver genoeg, bezien vanaf de Parelvissers. Vanaf de Haagweg liepen wij over de Waddingerbrug het park Ter Wadding in en teruggaande gingen we óf via de Hoflandbrug terug – dat was de korte route – of we gingen via de Hooghkamerbrug en het Hooghkamerpark naar huis. De laatste was de lange route, als we geen college hadden. En drie keer per week ‘s middags roeien op de Vliet.
Bij Noordman kochten we boekenplanken en wijn. Mijn vader heeft meneer De Nobel van Noordman nog gekend. Die liep in een blauwe overall, op klompen en werkte eigenlijk in de zagerij, maar hij proefde van ‘s morgens vroeg tot na sluitingstijd wijn en sterkers mee met de klanten. Daarna ging hij rond 20:00 uur nog vaak naar borrels in de studenten-Sterflat aan de Klikpaanweg. Dat is vlak tegenover. Meestal werd hij klapwiekend van de alcohol met een auto naar huis gebracht, maar hij was de volgende morgen toch om zeven uur weer present hoor. En hij had al zijn tien vingers nog. Meneer De Nobel liep op klompen en op alcohol, beweert mijn vader.’
Thelma: ‘ Je hebt gelijk, ik miste een brug. De Waddingerbrug is de minst spectaculaire van de drie. Dat zal het zijn. Weet je dat ik vanuit de trein altijd even kijk of Ter Wadding er nog ligt? Wat hebben we daar leuke feesten gehad, toen het nog van de familie ***** was, weten jullie nog? ‘
Semanur: ‘ Nou en of, met heel erg veel kaarsen, die feesten daar. Ja, het klopt met die bruggen. Ik ben de afgelopen weken een paar maal over alle de drie bruggen gefietst en ik heb bij Noordman wijn ingekocht. Verlelijkt is het juiste woord. Het is doodzonde, want dat traject wordt compleet verloederd en verknoeid door het een “parkfunctie” te geven, terwijl de omgeving er stikt van de parken. Ik heb net ruim twee maanden op een huis in Voorschoten en in Leiden gepast, vlak bij het ons allen zo bekende stukje Leiden. Mevrouw Loopstra wilde graag naar de Pergolesiflat toe en daarna eventueel naar de Parelvissers. Dat heb ik destijds afgeraden en nu weet ik het zeker, want die buurt wordt er niet gezelliger op. De wethouders, projectontwikkelaars en woningcorporatiemanagers (waar ligt het verschil?) willen veel mensen op dat stuk grond plempen. Ze zijn bezig in het kader van “de mobiliteit” fietspaden te leggen waarop je ook met brommers kunt racen en tussen de Parelvissers en de Pergolesiflat willen ze in samenwerking met de vastgoedondernemer/woningbouwcorporatie “De Sleutels” een flat voor asielmigranten en daklozen realiseren.’
Zohra lacht: ‘Ja, tegenwoordig wordt er niet meer gebouwd, maar gerealiseerd. Een kennis van ons wil uit de tweede koopflat (acht verdiepingen) aan de Schubertlaan weg, omdat er op de parkeerplaats steeds vaker dealers opereren. Het was vroeger nog wiet en lachgas, maar het wordt steeds brutaler en hinderlijker.
De locatie tussen de Parelvissers en de Pergolesiflat is strategisch gekozen, want tussen wooneenheden waar oude mensen (gemiddelde leeftijd 75-plus of hoger) in sociale huurwoningen wonen, die niet zijn georganiseerd en van wie weinig weerwoord, laat staan kordate tegenstand, verwacht hoeft te worden. Bij koopflats aan de Schubertlaan, nrs. 1 – 127 en 145 – 257 hadden de projectontwikkelaars te maken met een vereniging van huiseigenaars. Die wilden per se geen bomen tussen hun flats en de Korte Vliet en ze kregen hun zin. De nonsens van verwilderdende biodiversiteit (dat is voordelig, want vergt immers bijna geen onderhoud van de gemeente) moesten ze echter slikken.’
Thelma: ‘ De sociale huurwoningen er tussen in, dus de nummers Schubertlaan 139 – 143, profiteren een beetje mee van de bescherming door de huiseigenaren aan weerskanten tegen de projectontwikkelaar en het gemeentemanagement. Ze moeten een paar boompjes voor hun huizen dulden en die gaan ze naderhand gewoon saboteren, hoorde ik iemand vertellen. De senioren van het Pergolesipad zijn de sjaak, omdat zij geen beschermers hebben die hen tegen de plaatselijke “overheid” beschermen. Hun vrije uitzicht wordt ze gewoon afgepakt.
Dit is exact de situatie in Klein Italië uit de Peetvader: de Italiaanse arbeiders laten zich door Fanucci afpersen omdat ze denken dat hij van de Zwarte Hand is en machtige vrienden heeft. Fanucci berooft Vito Corleone van zijn baan ten gunste van een neef van Fanucci en Vito Corleone ruimt Fanucci daarom uit de weg en neemt zijn plaats als beschermer van de wijk in, met assistentie van zijn kompanen Clemenza en Tessio, die later zijn onderbazen – capo regimes – worden. Vito Corleone wordt een don en bouwt zijn macht weloverwogen en verstandig, gestaag uit, omdat de overheid verzaakt. Denk aan het verzoek van Bonasera om wraak voor zijn dochter.
Op nationaal niveau zie je hetzelfde: burgers die hun belangen niet meer door politici behartigd achten, raken electoraal op drift en scharen zich heel makkelijke achter “een sterke man.” ‘
Semanur: ‘ Zo werkt dat. De Peetvader is een realistisch boek, daarom dat ik het bij mijn cursussen vaak gebruik ter illustratie. Eeuwig zonde en jammer voor die zo heerlijk rustige plekken langs de Korte Vliet. Die worden gewoon verkwanseld. Tussen de Parelvissers en de Pergolesiflat willen de projectontwikkelaars behalve een flat voor daklozen en migranten (die steevast als “kwetsbare groepen” worden geframed) van woningcorporatie De Sleutels ook nog twee scouting/zeeverkenners-loodsen proppen. Die zeeverkenners zitten er sinds korte tijd nu al en ze zorgen in het weekend regelmatig voor lawaai. Op zondag 25 augustus jongstleden liep er een “barbecue” uit de hand en werd een flinke fik met veel rook. Nou, dat is bruisende levendigheid en het houdt de senioren alert en bij de les, zullen ze vanachter hun bureaus en tekentafels hebben bedacht.’
Thelma: ‘ Er staan in die buurt drie of vier scholen (het Leo Kanner College is voor “moeilijke leerlingen”) en de leerlingen weten na donker de weg naar de dealers prima te vinden. Mevrouw Van Laar heeft afgezien van haar streven op het Pergolesipad te mogen wonen, want de managers gaan er bomen planten en struiken die het vrije uitzicht op de Vliet belemmeren – tegen de wens van de bewoners in. Je zou haast denken: gewoon, om te pesten. Er moet een “parkfunctie” gerealiseerd worden.’
Zohra: ‘Nou, misschien niet meteen pesten (de huurders zullen de gemeentemanagers en de projectontwikkelaars een rotzorg zijn) alswel prijsopdrijving. Idereen wil een graantje van de aanbestedingssom meepikken en hoe meer toeters en bellen des te hoger de prijs voor het project. Bovendien: er wonen oudjes in de Pergolesiflat die het huis nauwelijks nog uitkomen en de hele dag voor het raam zitten en alleen het onbelemmerde uitzicht op de Vliet hebben. Als daar obstakels worden geplaatst zijn ze dat onbelemmerde uitzicht kwijt. En wie wordt er wijzer van? Aan de overkant van de Brahmslaan is trouwens nog een groot park – tussen de Brahmslaan en de Beethovenlaan. Je loopt de Schubertlaan uit en steekt schuin naar rechts de Brahmslaan over – je houdt de Verdistraat aan je linkerhand. Kijk het even na op de kaart. Het stikt er in de wijk van het groen en de parken, maar neen: er moesten verdienmodellen bediend worden. Op deze kaart zie je het groen tussen de Brahmslaan en de Beethovenlaan duidelijk (klik de inzet weg).’
Semanur: ‘ Hé, bij deze kaart geeft Google je foto’s. Links zie je de inrit naar de Pergolesi-seniorenflat met links de tunnel naar de Korte Vliet. Deze tunnel onder de flats is nu al een geliefde plek voor allerlei hang-piepeltjes. De “wijkverfraaiers” hebben de fietspaden vanaf de Korte Vliet naar die Pergolesitunnel nu net verhard en verbreed, zodat “de mobiliteit” (volgens de reclameteksten op de gemeentelijke website, is mobiliteit een Leidse waarde) vergroot wordt. Als je voor die tunnel, bij de witte auto, rechtsaf gaat, kom je op het parkeerterrein van de Pergo-flat. Aan het einde daarvan wil men de zeeverkenners Waingunga huisvesten. Die zitten er nu al, maar dan meer tegen de Parelvissers (mooi hè, genoeglijk-oud-zijn aan de Vliet) aan. Uitgerekend dáár plannen de mafkezen die flat voor “kwetsbare groepen”. Dus alle verkeer gaat straks bij, onder en tussen de Pergolesiflat en de Parelvissers langs. Dat verhoogt het “bruisende” en dat bruisende, dat is ook een Leidse waarde van jewelste.’
Thelma: ‘ Dit Korte Vliet project wordt geregisseerd door projectontwikkelaars. Die betalen een vijfde van de 8.100 woningen die tot 2030 in Leiden gebouwd (gaan?) worden. Dus de gemeentepolitici hebben weinig in de melk te brokkelen maar fungeren hoofdzakelijk als uithangbord en zijn als bijna alle politici vooral geïnteresseerd in publiciteit. De gangbare formule is dat de projectontwikkelaars via lobbyïsten een project bij de gemeentelijke bestuursambtenaren insteken – dus niet per se bij een wethouder – en een kant en klaar reclame-pr-pakket voor de politici verzorgen. De huiseigenaren in een wijk waar “de boel verfraaid, verduurzaamd, milieuvriendelijk, klimaatneutraal” en vul de rest maar in met het nu gangbare jargon aan prietpraat, zijn meestal het beste af, omdat zij zijn georganiseerd in verenigingen van huiseigenaren en niet zelden eigen lobbyïsten hebben. De huurders van de sociale woningen zijn de klos.
Op het Leidse gemeentehuis loopt de organisatie niet glad, om het zacht te zeggen, en de vrouwelijke gemeentesecretaris schijnt een rampenfonds te zijn. De enige over wie ik positieve geluiden hoor, is de burgemeester Harry (tegenwoordig: Henri) Lenferink. Echter, die is aan zijn derde en laatste termijn bezig en kan de Groen Links dwepers en D66-draufgängerisch-would be managers met zijn ironie natuurlijk niet altijd in toom houden.’
Semanur: ‘ De Pergolesiflat voor senioren ligt daar prachtig en die lokatie maakt het een gewild object voor iedereen met een verdienmodel op zak en eurotekens in de ogen. De flat zelf is erg gehorig en als er een Zuidwester storm op de pui staat, wapperen in de huiskamer de gordijnen. Ik ben in November en december 2017 nog bij enkele bewoners op bezoek geweest. Die puien bij hen waren deels van hout en glas. Het Pergolesicomplex is van woningcorporatie Portaal. De Meeste oudjes stoken zich in de winter suf en ze doen als het vriest en waait maar een deken om. Sommigen gaan, als ze dat kunnen, even bij kinderen logeren. Gelukkig duurt zo’n storm niet eeuwig en warmt het klimaat in Nederland op. Over dit soort dingen lees je nooit in de kranten als ze de reclameteksten van de voortvarende gemeentepolitici publiceren.’
‘ Een parkfunctie,’ schampert Zohra, ‘terwijl het stuk door twee parken wordt ingeklemd (Ter Wadding en het grote Hooghkamerpark. Binnen tien minuten fietsen zit je in Sportpark De Vliet en ga je over de Lammebrug dan ben je in park Cronesteijn. Vrienden van mij joggen vaak langs het Delftse Jaagpad langs de Vliet naar Cronesteijn of verder naar de Vlietlanden. Parken genoeg. Neen, hier moeten natuurlijk projectontwikkelaars extra centen scoren en dus komen er toeters en bellen.’
Thelma: ‘ Het was langs de Korte Vliet zo’n heerlijk wijds stuk natuur tussen Leiden en Voorschoten met de Vliet als scheidslijn. Geen mensen met draagbare disco’s geen barbecuënde dagjes-tokkies. Prachtig, die lege weidsheid. Het enige wat ze hadden hoeven doen was het tegelvoetpad fatsoeneren, de straatverlichting verbeteren en het fietspad pal langs het water een beetje verbreden, maar niet zo veel dat er op geracet kon worden.’
Semanur: ‘ Dat klinkt zuinig en ik vrees dat een beetje projectontwikkelaar voor een zuinig budget haar bed niet uit komt. Een tegeltrottoir over 1,2 kilometer fatsoeneren en de verlichting goed laten werken, daar zit te weinig winst op. Neen, zo’n bimbo gaat dat oppompen met allerlei toeters een bellen, zoals trimapparatuur, straatmeubilair, bomen (!), asfalt en wat ze er maar bij aan kan smeren. Daar gooit een reclametekstbureau dan een saus overheen van de nu gangbare terminologie van: duurzaam, natuurneutraal, milieuvriendelijk, energiebesparend, toekomstbestendig, biodit-en-biodat, plus als krent op taart: kwetsbaar. Kwetsbare mensen en dingen, dat werkt ook altijd prima. Als je het voor kwetsbare mensen doet, durft niemand nog een kritische opmerking te maken of vraag te stellen.’
Zohra: ‘ Bovendien Thelma, je zegt het zelf: weidsheid, ruimte en leegte. Dat mag niet hè! Dat is onrendabel, zeker als er sociale huurwoningen in of bij liggen. Die mensen hebben helemaal geen recht op weidsheid en stilte, ben je raar zeg, dat is hun smaak ook niet. Dus moet zo’n stuk land “verdicht” worden (meer varkens in de stal) en het moet er gaan “bruisen” (dus piepeltjes met draagbare lawaaiboxen en barbecues, want Leiden is voor Jan-en-alleman).
De reclameslogans gaan tegenwoordige geheid over biodiversiteit, mobiliteit, toegankelijkheid, biologisch duurzaam en energie-ietsig. Dat zijn de Leidse waarden die op vier pijlers rusten. Zie de gemeentelijke websites. The Four Pillars of Wisdom.’
Semanur: ‘ Je kent het standaard blurpproza van zulke gemeenteinfo. Over Cronesteyn én Leidse waarden gesproken, Ake en Marleen troonden me mee naar Cronesteyn, om die Leidse waarden te bezichtigen. Daar heeft men een totempaal gepoot met de waarden: RAPE (verkracht), MAIM (vermink, mutileer) and KILL (dood, vermoord). Vlak bij de kinderspeelplek, want waarden kunnen er niet jong genoeg ingestampt worden. Hoe ze het verzinnen, mag Joost weten. Als dat het eerste Engels is wat kinderen moeten leren dan zie ik het somber in.’
Zohra: ‘ Dieke die op de Parelvissers werkt, is zojuist wezen kijken en ze twittert dat er voor de Pergolesiflat kinderspeeltoestellen geplaatst worden. Dat is om de senioren er aan te herinneren dat ze niet te lang moeten wachten met inschrijven, want kindsheid-met-alzheimer komt sneller dan je denkt.’
Het polderpark Cronesteyn in Leiden
